ตำนานเทพเจ้ากรีก
ตำนานยูเรนัส/ อูรานอส
ชื่อกรีก / โรมัน: Uranus or Ouranos
ยูเรนัสเป็นตัวแทนของท้องฟ้าและเป็นเพศชาย ส่วนไกอาเป็นตัวแทนของผืนดินและเพศหญิง ยูเรนัสห่อคลุมผืนดินในเวลากลางคืนและรวมเป็นหนึ่งกับเจ้าแม่ธรณีทุกวัน ทำให้กำเนิดสิ่งมีชีวิตในยุคแรกสุดของโลก 3 ชนิด (บางว่า 4 หรือ 5 ชนิด)
อย่างแรก คือ อสูร มี 3 ตน เรียกว่าพวกเฮกะทองคีเรส (Hekatonkheires) มีร้อยหัวร้อยแขน ประกอบด้วย Cottus, Briareus และ Gyges ยูเรนัสไม่พอพระทัยมากที่พวกมันดูน่าเกลียดน่ากลัวและมีพละกำลังมากเกินไป แล้วทุ่มทิ้งลงไปใต้บาดาล ที่เรียกกันว่า Tartarus
อย่างที่สอง คือ ลูกๆที่เกิดมา เรียกว่าพวก Cyclops หรือ “ดวงตากงล้อ” เพราะมีดวงตาดวงเดียวขนาดใหญ่เท่ากงล้ออยู่กลางหน้าผาก พวก Cyclops มี 3 ตน คือ Brontes (ฟ้าลั่น), Steroper (ฟ้าแลบ) และ Arges (ฟ้าวาบ) แต่ละตนมีร่างการใหญ่ยักษ์ราวกับภูเขาและกำลังมหาศาล ยูเรนัสเห็นแล้วก็ไม่พอใจ จึงโดนทิ้งลงไปขังใต้บาดาล Tartarus เหมือนกัน
อย่างสุดท้าย คือ พวก Titans มี 12 องค์ เป็นเทพมีร่างกายใหญ่โต ลักษณะเหมือนมนุษย์คือสมบูรณ์แบบที่สุด แบ่งเป็นชาย 6 องค์ ได้แก่ Oceanus, Coeus, Creus, Hyperion, Iapetus, Cronus (Saturn)
หญิง 6 องค์ ได้แก่ Theia, Rhea, Themis, Tethys, Mnemosyne, Phoebe
พระแม่ไกอา เกิดความเบื่อหน่ายที่ต้องให้กำเนิดลูกร่ำไป และลูกๆรุ่นก่อนถูกจองจำ สุดท้ายเมื่อความอดทนถึงที่สุด พระนางก็ตีเคียวขึ้นเล่มหนึ่งจากหินสีเทาจากวัสดุที่แข็งที่สุดในโลก แล้วแอบยุให้ลูกๆพวก Titans แย่งอำนาจพระบิดา ปรากฎว่ามีเพียงโครนัสเพียงองค์เดียวเท่ากล้ารับปาก ไกอาจึงมอบเคียวให้เป็นอาวุธไปซุ่มที่พุ่มไม้ พอได้จังหวะเหมาะก็โผล่ออกมาเล่นงานยูเรนัส ซึ่งไม่ทันระวังตัวก็เสียทีจึงโดนปาดเฉือนอวัยวะเพศพระบิดาโยนลงทะเล ยูเรนัสเจ็บปวดนอนรอความตาย จึงบันดาลโทสะสาปแช่งของให้ลูกทรพีประสบชะตากรรมเดียวกัน โดนโค่นบังลังก์ ก่อนจะตายไป
เครดิต: เทพกรีกและหมู่ดาว โดย คอสมอส
เครดิตภาพ: โดย User:Bibi Saint-Pol, own work, 2007-02-08, สาธารณสมบัติ, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1804754
ตำนานแซทเทิร์น
ชื่อกรีก / โรมัน: Cronus / Saturn
โครนัสปรากฎรูปเป็นชายชราถือเคียวเป็นอาวุธ ในเวลาเดียวกันยังเป็นเทพทางการเกษตรของคนรุ่นก่อนชาวกรีกด้วย เคียวที่ถือไว้คือที่ใช้โจมตีบิดาคือเครื่องมือต้นกำเนิดในการเก็บเกี่ยวธัญพืช นอกจากนี้ โครนัสเป็นคำกรีกที่หมายถึง “เวลา” ด้วยเหตุนี้พระองค์จึงกลายเป็นเทพแห่งเวลาไปด้วย
ชาวโรมันเมื่อรับเทพของกรีกมาไว้นับถือ ก็เปลี่ยนชื่อจากโครนัสเป็นแซทเทิร์น ทั้งนี้อาจเอาไปรวมกับเทพทางการเกษตรดั้งเดิมของตัวเองคือ แซทเทิร์น
นอกจากนี้ ชาวกรีกได้นำชื่อโครนัสมาเป็นชื่อดาวพระเคราะห์ดวงที่หก เนื่องจากสมัยนั้นนับว่าเป็นดาวเคราะห์ที่ไกลที่สุด ใกล้ขอบฟ้ามากที่สุดจนดูเหมือนว่ากำลังต่อต้านท้องฟ้า (คือยูเรนัส) เช่นเดียวกับเรื่องในตำนาน หรือดาวพระเคราะห์ดวงนี้อยู่ไกลจากดวงอาทิตย์มากจนทำให้การโคจรรอบระบบสุริยะต้องใช้เวลานานมาก เทียบได้กับคนแก่ ซึ่งก็สวมรอยได้พอดีกับภาพของโครนัสเช่นกัน ภายหลังชื่อของดาวก็เปลี่ยนเป็นแซทเทิร์นตามความนิยมของคนโรมันไปด้วย
โครนัสยึดครองสวรรค์ ขึ้นครองบัลลังก์แทนพ่อ (ยูเรนัส) เขาวางแผนให้บัลลังก์มั่นคงด้วยการปล่อยพี่น้องขึ้นมากจาก Tartarus แต่ก็ปล่อยเฉพาะพวก Titans เท่านั้น พี่น้อง Titans ที่ขึ้นมาจากคุก Tartarus ต่างดีใจกันทั่วหน้า โครนัสได้ทำพิธีรับเทพีรีอาพี่น้องท้องเดียวกันมาเป็นราชินี แล้วมอบหมายหน้าที่ต่างๆ ให้พี่น้อง Titans ช่วยกันดูแลโลก เช่น โอซีอานัสและชายาคือเทพีธีธิสได้ปกครองมหาสมุทรและแม่น้ำ ไฮเพอริออนรับหน้าที่เป็นเทพแห่งดวงอาทิตย์ ได้ธีอาเป็นชายา มีโอรสธิดา 3 องค์ คือ Helios สุริยเทพ, Eos เทวีแห่งรุ่งอรุณ และ Selene จันทราเทวี, Phoebe ครองวิถีโคจรของดวงจันทร์, Mnemosyme เทพีแห่งความทรงจำ, Themis เทพีแห่งความยุติธรรม และ Iapetus เทพผู้ทรงความสำคัญเพราะเป็นบิดาของ Atlas ผู้แบกโลก และ Prometheus ผู้นำไฟมาให้มนุษย์
สิ่งที่โครนัสทำผิดในการขึ้นครองบัลลังก์อย่างหนึ่งคือ ไม่ปล่อยพี่ๆน้องๆอื่น ปล่อยเฉพาะวงศ์ Titans ขึ้นมาจากบาดาลเท่านั้น จึงเป็นสิ่งที่พระมารดาไกอาไม่พอใจเอามากๆ จึงสาปแช่งโครนัสขอให้ลูกของเขาทำกับโครนัสแบบเดียวกับที่โครนัสทำกับยูเรนัส สิ่งนี้ทำให้โครนัสรู้สึกหวั่นไหวในใจอย่างมาก คำสาปแช่งของพระบิดาและพระมารดาดูจะเป็นสิ่งหลอกหลอนตลอดเวลา
โครนัสกับรีอามีโอรสธิดาด้วยกัน 5 องค์ ในขณะที่รีอาตั้งครรภ์โอรสองค์ที่ 6 อยู่นั้น ปรากฎว่าได้มีเทพทำนายโชคชะตาปรากฎตัวขึ้น ทำนายว่าพระองค์ต้องเผชิญกรรมสนองกรรมแบบเดียวกับที่เคยทำในคราวยึดบัลลังก์บิดา โอรสของโครนัสก็จะทำเช่นเดียวกัน คำทำนายราวกับเป็นประกาศิต โครนัสหวั่นใจและโกรธ พระองค์จึงสั่งให้รีอานำลูกๆทั้งหมดที่มีอยู่แล้ว 5 องค์มาหา แล้วจัดการกลืนลงท้องไปหมดเพื่อป้องกันไม่ให้ใครลุกขึ้นมาแย่งบังลังก์ เทวีรีอาตกใจเป็นอันมาก คิดถึงลูกคนต่อไปที่กำลังจะคลอด นางก็หาทางแก้ไขปัญหา
ปรากฎว่าหลังจากนางคลอดลูกคนที่ 6 ซึ่งเป็นโอรส โครนัสก็เรียกเอาทารกไปกินอีก แต่เมื่อเตรียมแผนไว้แล้ว รีอาจึงเอาหินห่อผ้ายื่นให้สวามีโครนัสรับไปกลืนโดยไม่เปิดห่อผ้าดูและไม่ติดใจสงสัย ส่วนโอรสจริง นางนำไปซ่อนไว้ที่ภูเขาไอดาที่เกาะครีต ตั้งชื่อโอรสองค์นี้ว่า ซูส Zeus
เครดิต: เทพกรีกและหมู่ดาว โดย คอสมอส
เครดิตภาพโดย Polidoro da Caravaggio - www.rijksmuseum.nl : Home : Pic, สาธารณสมบัติ, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1594455